To naprawdę dobra wiadomość: do końca czerwca tego roku (2024) wydłużony został okres składania wniosków o dopłaty dla osób ponoszących koszty wiążące się z uznaniem kwalifikacji zawodowych i studiów tzw. Anerkennungszuschuss.

O transferze polskiego wykształcenia wyższego i kwalifikacji zawodowych już pisałam (zobacz wpis oraz jego kontynuację). Uważam go za podstawę strategii sukcesu na niemieckim rynku pracy, dlatego powracam do tematu.

Większość migrantów w Niemczech pracuje poniżej swoich kwalifikacji i kompetencji.

Z tą obiegową „prawdą” zetknęłam się już na początku mojego pobytu w Niemczech. Przez przeszło dwanaście lat mojego życia i aktywności zawodowej w tym kraju obserwuję to zjawisko, mimo tego że w Niemczech brakuje wykwalifikowanych pracowników.

Dlaczego migrantom tak trudno wkroczyć na niemiecki rynek pracy i zdobyć dobrze płatną pracę, zgodną z kwalifikacjami i kompetencjami?

Dlaczego sami migranci zadowalają się prostymi pracami, często w ramach minijob z nieopłaconym ubezpieczeniem zdrowotnym?

Nie odkryję Ameryki pisząc o niedostatecznej znajomości języka jako przyczynie tego zjawiska. Kompetencje językowe na określonym poziomie są warunkiem samego dopuszczenia do wykonywania zawodu kwalifikowanego, nie wspominając o możliwości skutecznego wykonywania go. Od poziomu znajomości języka zależy   przekonująca samoprezentacja podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Niedostateczna znajomość języka wpływa również na ograniczone możliwości rozbudowania własnej sieci społecznej w Niemczech. W efekcie wielu migrantów, ograniczonych niskim poziomem znajomości języka kraju zamieszkiwania i pracy, pozostaje zamkniętych w kręgu osób, usługodawców posługujących się ich językiem ojczystym.

Drugą przeszkodą dla osób chcących wkroczyć na niemiecki rynek pracy są (moim zdaniem) przekomplikowane procedury uznawania kwalifikacji zawodowych. Uznawaniem zagranicznych kwalifikacji zajmuje się  w Niemczech wiele instytucji, na dodatek poszczególne bundeslandy kierują się swoimi odrębnymi regulacjami. Uznawanie kwalifikacji zawodowych jest wymagającym czasu (na przygotowanie i złożenie stosownych wniosków i załączników, następnie na oczekiwanie na odpowiedź) oraz środków finansowych przedsięwzięciem. Ja sama do tej pory przechowuję dwa grubachne segregatory ze świadectwami i ich uwierzytelnionymi tłumaczeniami, korespondencją z urzędami, uzasadnieniami itd. Nic dziwnego, że w efekcie wiele osób zniechęca się i nawet nie próbuje rozpocząć procesu uznawania, pociągającego za sobą dużo energii, czasu i pieniędzy.

Kolejnym aspektem, powiązanym z wyżej opisanym, hamującym rozwój ścieżki zawodowej w Niemczech jest nieznajomość samych regulacji dotyczących uznawania kwalifikacji zawodowych/wykształcenia wyższego w tym kraju. Nie wszystkie zawody i ukończone studia wymagają uznania! W przypadku studiów wyższych określonych kierunków wystarcza jedynie poddanie dyplomu procedurze oszacowaniu ich zgodności ze standardami niemieckimi. Niektóre zawody czy kierunki studiów nie podlegają wymogowi uznawania ich, a szukający zatrudnienia muszą obmyślić inną strategię przekonania potencjalnych pracodawców o ich kwalifikacjach.

Z mojego własnego doświadczenia i po przeprowadzeniu wielu rozmów dochodzę jednak do wniosku, że podstawowy problem leży w niewierze i rezygnacji samych migrantów. To właśnie obiegowe przekonania skutecznie hamują wiele osób przed podjęciem próby uznawania ich wykształcenia i ograniczają ich możliwości rozwoju zawodowego. Tymczasem bez uznania czy oszacowania dyplomu czy świadectwa kwalifikacji zawodowych przekreślona jest szansa na zaproszenie na samą rozmowę z potencjalnym pracodawcą.

Stąd ten wpis. Chcę zachęcić i dodać odwagi do składania wniosków o uznanie wykształcenia czy kwalifikacji zawodowych, ponieważ dzięki temu zmieniasz swoją sytuację na niemieckim rynku pracy. Naprawdę warto przekraczać granice zakreślone obiegowymi przekonaniami. Naprawdę warto opuścić sferę komfortu i zainwestować w ten proces. Jest żmudny i długi, związany często z koniecznością uzupełniających szkoleń czy praktyk, ale – UWAGA – procedurę uznania/oszacowania przechodzisz tylko raz! Naprawdę warto.

Teraz przechodzę już do zapowiedzianego tematu, czyli możliwości uzyskania dofinansowania kosztów związanych z uznawaniem (Anerkennung).

Do końca czerwca tego roku (2024) wydłużony został okres składania wniosków o przejęcie niektórych kosztów wiążących się z uznaniem kwalifikacji zawodowych i studiów tzw. Anerkennungszuschuss. Dofinansowanie takie przyznawane jest przez Forschungsinstitut Betriebliche Bildung (f-bb) w Chemnitz, natomiast środki finansowe na ten cel pochodzą z Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF).

Wsparcie finansowe przyznawane jest w granicach od 100 do 600 Euro.

Poniżej niezbędne informacje dotyczące tego:

• Kto może złożyć taki wniosek?
• Jakie koszty zostają przejęte?
• Gdzie i kiedy należy złożyć wniosek?

Kto może złożyć taki wniosek

O dofinansowanie możesz ubiegać się tylko wtedy, gdy mieszkasz już w Niemczech i posiadasz wykształcenie z grupy zawodów regulowanych lub skończyłeś studia z grupy nieregulowanych zawodów. Nie musisz posiadać obywatelstwa niemieckiego. Ważne: musisz udowodnić, że mieszkasz w Niemczech trzy miesiące lub dłużej (umowa najmu mieszkania jest wystarczającym dowodem).

Kolejnym warunkiem jest wysokość dochodów. Nie możesz przekraczać określonej wysokości zarobków (26.000 Euro brutto rocznie dla samotnych lub 40.000 Euro brutto dla małżeństw lub związków partnerskich). Ważne: przy określaniu dochodów odliczana jest kwota wolna od podatku na dzieci (Freibeträge für Kinder).

Z dofinansowania skorzystać mogą zarówno osoby pracujące (pamiętaj o wysokości dochodów) jak też niepracujące, które nie mogą skorzystać z innych form wsparcia. Jeśli należysz do tego grona pamiętaj o wypełnieniu załącznika B.

Oczywiście wszystkie te osoby, które mają możliwość uzyskać wsparcie w ramach świadczeń z SGB II lub SGB III (osoby bezrobotne, otrzymujące zasiłek dla bezrobotnych lub tzw. Grundsicherung) czy z programów pojedynczych bundeslandów (taki program oferuje np. Hamburg) nie mogą składać dodatkowego wniosku do f-bb.

Jakie koszty zostają przejęte?

Dofinansowaniu podlegają:

• Koszty opłat za samo postępowanie
• Koszty oceny dyplomu studiów wyższych w przypadku zawodów niereglamentowanych
• Koszty koniecznych tłumaczeń i uwierzytelnień polskich świadectw

Nie zostają natomiast uwzględniane koszty uzyskania aprobacji lub prawa do prowadzenia tytułu, koszty wystawienia tzw. Führungszeugnis lub atestu lekarskiego, jak też koszty wysyłki czy dojazdu.

Kiedy należy złożyć wniosek?

Bardzo ważne: wniosek o dofinansowanie musi zostać złożony przed złożeniem samego wniosku o uznanie kwalifikacji zawodowych/ocenę wykształcenia wyższego. W przeciwnym razie twój wniosek nie spełni wymogów formalnych.

Innym ważnym wymogiem jest konieczność przedłożenia rachunku uzasadniającego dofinansowania w okresie do 9 miesięcy po otrzymaniu pozytywnej decyzji o przyznaniu tegoż dofinansowania. Nie stresuj się, jeśli nie uda ci się dotrzymać tego terminu, wystarczy jedynie skontaktować się przed upływem 9 miesięcy z f-bb.

Gdzie należy złożyć wniosek?

Wniosek złożyć można w instytucjach i organizacjach doradzających w procesie uznawania kwalifikacji zawodowych. Są to np. izby (IHK, HWK) organizacje migrantów, IQ Beratungsstellen, ZAB. Wniosek składa się po wcześniejszym kontakcie z odpowiednią organizacją. Integralną częścią wniosku jest potwierdzenie celowości składania wniosku o uznanie wykształcenia (na stronie 3: Einschätzung durch eine zuleitende Stelle) przez instytucję doradczą, dokładnie: konieczny jest podpis osoby reprezentującej wspomnianą instytucję.

Gdzie znajdziesz wzory formularzy?

Formularz wniosku znajdziesz na stronie

https://www.anerkennung-in-deutschland.de/html/de/pro/anerkennungszuschuss.php, w obszarze Formulare und Arbeitshilfen.

Tutaj znajdziesz również formularze załączników do wniosku (Anlagen). Formularz A załączasz zawsze, pozostałe stosownie do twojej sytuacji.

Anlage A obowiązkowa

Anlage B dla osób bezrobotnych  pobierających świadczenia, zarejestrowanych jako bezrobotne

Anlage C dla osób mogących korzystać z innych programów wspierających, na pewno  mieszkających w Hamburgu

Anlage D dla osób nie posiadających dochodów i nie otrzymujących pomocy społecznej.

Do wniosku należy także załączyć kopię dokumentu tożsamości ze zdjęciem, poświadczenie okresu zamieszkiwania w Niemczech (przypomnę: minimum 3 miesiące), poświadczenie dochodów (ewentualnie również dochodów partnera).

Ważna uwaga: wniosek musi zostać podpisany, czyli musisz go najpierw wydrukować, podpisać, przedłożyć do podpisu w miejscu poradnictwa uznawania kwalifikacji zawodowych i dopiero wtedy wysłać.

Na koniec podkreślę ponownie: najpierw złóż wniosek, dopiero potem zleć tłumaczenie świadectwa czy dyplomu i złóż sam wniosek o uznanie czy oszacowanie. Koszty poniesione przed datą złożenia wniosku nie będą w ogóle uwzględnione.

Jeśli zdobyłeś w Polsce zawód z grupy reglementierte (regulowane) uznaj go. Tylko po takim uznaniu będziesz zatrudniony zgodnie ze swoim wykształceniem i doświadczeniem, także wynagradzany według stawek dla fachowców jako Fachkraft. A to jeden z ważnych elementów wpływających na jakość twojego życia, zawodowego i prywatnego!

Życzę Ci powodzenia!

Serdecznie zapraszam Cię na oficjalną stronę mojej poradni dla migrantów Sternau Beratung.

Uważasz ten wpis za wartościowy? Proszę o polubienie strony Facebook Sternau Beratung Grenzenlos.

Tekst: Julita Sternau 

Foto: Dric, Pixabay